ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ – Έγκαιρη Διάγνωση του Καρκίνου του Μαστού

Αξία της Μαστογραφίας: Έχει ήδη αποδειχθεί ότι με την μαστογραφία μπορούν ν’ ανιχνευθούν μικροί όγκοι του μαστού που έχουν διάμετρο μόλις ορισμένα χιλιοστά, δηλαδή πολύ νωρίς.

Σε μια συνολική μελέτη στη Σουηδία εξετάστηκαν 282, 777 γυναίκες, ηλικίας 40-74 χρόνων, για ένα διάστημα 5-13 χρόνων, και χρησιμοποιήθηκε η μαστογραφία σαν μέθοδος ρουτίνας. Αποδείχθηκε ότι η θνησιμότητα από καρκίνο του μαστού, μειώθηκε κατά 24% σε σύγκριση με την αντίστοιχη ομάδα γυναικών, οι οποίες δεν χρησιμοποίησαν την μαστογραφία σαν μέθοδο ρουτίνας. Επίσης έχει γίνει φανερό ότι δεν υπήρχε αρνητική επίδραση της ακτινοβολίας στις γυναίκες που έλαβαν μέρος στις εξετάσεις ρουτίνας.

Σημαντικό είναι επίσης ότι μπορεί με την έγκαιρη ανίχνευση του καρκίνου να διατηρηθεί το στήθος και να μην χρειαστεί χημειοθεραπεία.

Οι πιθανότητες αποθεραπείας του καρκίνου του μαστού εξαρτώνται από το μέγεθος του όγκου. Κι’ αυτό κάνει απόλυτα αναγκαία την έγκαιρη ανίχνευση του όγκου. Επίσης από το μέγεθος του όγκου εξαρτάται η συχνότητα της μετάστασης.

Η μαστογραφία είναι μια από τις λίγες μεθόδους με την οποία μπορεί ο ιατρός να κάνει γρήγορα, ανώδυνα, ακίνδυνα και φθηνά μια έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού. Κι’ αυτό μας δημιουργεί τη σκέψη, ότι η μέθοδος αυτή μπορεί να γίνει μέθοδος προληπτικής ρουτίνας. Αρκετές ιατρικές μελέτες έχουν αποδείξει ότι η θνησιμότητα σε ασθενείς με καρκίνο του μαστού έχει ελαττωθεί όταν χρησιμοποιηθεί η μέθοδος αυτή σε ευρεία βάση.

Η μαστογραφία πρέπει να χρησιμοποιείται και σε πιο νεαρές γυναίκες, με σκοπό να γίνεται η έγκαιρη διάγνωση.

Για να έχουμε όμως μια καλυτέρευση της πρόγνωσης πρέπει να εκπληρώνονται κάποιες προϋποθέσεις:-

1. Άριστη τεχνική της μαστογραφίας.
2. Αρκετή πείρα εκ μέρους του γιατρού που κάνει την εξέταση.
3. Αρκετές γνώσεις εκ μέρους του γιατρού που παραπέμπει την ασθενή για την εξέταση αυτή.

Όσον αφορά την τεχνική της μαστογραφίας:- Η μαστογραφία όπως γίνεται σήμερα είναι πολύ διαφορετική από τη μαστογραφία που γινόταν πριν 30, 15 ή ακόμα και 10 χρόνια. Με την εξέλιξη της τεχνολογίας η εικόνα που δίνεται είναι πολύ πιο καθαρή, και η δόση της ακτινοβολίας που χρειάζεται είναι πολύ μικρή για μια εξέταση (0,2 Rad – μονάδα μέτρησης της ακτινοβολίας ). Η δόση αυτή μπορεί ακόμα να ελαττωθεί με τα κατάλληλα φιλμ.

Κατά καιρούς έχει συζητηθεί ότι μπορεί η ακτινοβολία να προκαλέσει καρκίνο. Έχει παρατηρηθεί αύξηση του καρκίνου του μαστού σε γυναίκες που έχουν επιζήσει της ατομικής βόμβας στην Ιαπωνία, οι οποίες έχουν δεχθεί ακτινοβολία 100-2000 Rad. Άρα ο κίνδυνος για δημιουργία του καρκίνου του στήθους από την ακτινοβολία της μαστογραφίας είναι υποθετικός. Ο φόβος αυτός είναι και ο κυριότερος λόγος που οι πιο πολλοί γιατροί δεν στέλνουν τις ασθενείς τους για μαστογραφία (εξέταση ρουτίνας). Οι φόβοι όμως αυτοί είναι αδικαιολόγητοι.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Εθνικού Καρκινολογικού Ινστιτούτου ο κίνδυνος από την ακτινοβολία σε σύγκριση με τα οφέλη που προκύπτουν όταν ανακαλυφθεί έγκαιρα ο όγκος δεν μπορεί να ληφθεί  υπόψη.

Υπέρηχοι: Η εξέταση του στήθους με υπερήχους είναι σημαντική. Παρ’ όλα όμως τα προτερήματα των υπερήχων δεν μπορούν να αντικαταστήσουν  την μαστογραφία σαν εξέταση ρουτίνας. Οι υπέρηχοι χρησιμοποιούνται επιπρόσθετα στις ακόλουθες ενδείξεις:

1. Όταν υπάρχουν στρογγυλές σκιές στη μαστογραφία, με τους υπέρηχους ξεχωρίζουν αν είναι κυστικές ή άλλες αλλοιώσεις.
2. Όταν η πυκνότητα του στήθους είναι ψηλή και δεν αποδίδει η μαστογραφία.
3. Όταν το εύρημα στη μαστογραφία δεν είναι καθαρό, τότε μπορούν να βοηθήσουν οι υπέρηχοι.
4. Μετά από εγχείρηση και ακτινοθεραπεία.
5. Για να ξεχωρίσουμε μεταξύ ουλής και όγκου.
6. Σε πολύ νεαρές γυναίκες ( 20-22 χρόνων).

Μια επιπρόσθετη εξέταση η οποία κερδίζει σημασία είναι η μαγνητική τομογραφία η οποία δεν χρησιμοποιείται ακόμα σαν μέθοδος ρουτίνας, γιατί είναι ακριβή και χρειάζεται πολλή ώρα για να γίνει. Χρησιμοποιείται μόνο για εξειδικευμένες ενδείξεις, όπως για ειδικές περιπτώσεις μετεγχειρητικά.

Εμπειρία του γιατρού που μελετά τη μαστογραφία: Όπως ανέφερα και πιο πάνω η πείρα του γιατρού που κάνει τις εξετάσεις είναι σημαντική, και πρέπει με τη διαρκή ενημέρωση και επιμόρφωση να βελτιώνει τις γνώσεις του.

Θα έπρεπε επίσης σε περιπτώσεις που η ασθενής χειρουργηθεί να ενημερώνεται ο γιατρός που έκανε τη μαστογραφία και ο οικογενειακός γιατρός .

Γνώσεις του οικογενειακού γιατρού: Παρ’ όλη την ενημέρωση, λίγες είναι οι ασθενείς που αποστέλλονται για μαστογραφία. Εκτός από το φόβο της ακτινοβολίας (που όπως ανέφερα είναι αδικαιολόγητος) αναφέρεται ο πόνος του στήθους από την πίεση που χρειάζεται να εξασκηθεί κατά τη διάρκεια της εξέτασης. Νομίζω όμως ότι αυτοί οι λόγοι μπορούν να ξεπεραστούν με λίγη καλή θέληση.

Η εξέταση ρουτίνας με τη μέθοδο της μαστογραφίας έχει όμως και τα προβλήματά της. Το σπουδαιότερο είναι τα λανθασμένα θετικά αποτελέσματα. Τούτο μπορεί να μειωθεί με την πείρα του γιατρού και επιπρόσθετες εξετάσεις, π.χ. βιοψία.

Συμπέρασμα: Επειδή η θεραπεία του καρκίνου του μαστού εξαρτάται κύρια από το μέγεθος του όγκου, δεν έχουμε άλλη εκλογή από το να γίνεται πιο συχνή χρήση της μαστογραφίας από ειδικούς και έμπειρους γιατρούς, σαν ρουτίνα όπου αυτό είναι δυνατό. Με τη σημερινή τεχνολογία η μέθοδος αυτή είναι εύκολη, φθηνή, ακίνδυνη και σώζει ζωές.