Νέες Προοπτικές στη Θεραπεία της Υπερπλασίας του Προστάτη

Μέχρι το τέλος αυτού του αιώνα 50% όλων των αντρών θα έχουν ένα μέσο όρο ζωής περισσότερο από 80 χρόνια. 88% από αυτούς έχουν μεγέθυνση του προστάτη (υπερπλασία). Η διάγνωση και η θεραπεία της υπερπλασίας του προστάτη έγινε αντικείμενο μεγάλης συζήτησης και έρευνας τον τελευταίο καιρό. Επειδή οι ενοχλήσεις του ασθενούς από την υπερπλασία του προστάτη, παρά τα αντικειμενικά ευρήματα, ενδιαφέρουν περισσότερο τον ασθενή και το γιατρό, συμφωνήθηκε το 1991 στο Παρίσι ένα ερωτηματολόγιο για ασθενείς, στο οποίο πρέπει να δίνουν απάντηση πριν και μετά τη θεραπεία.

Ερωτήσεις:- (International Prostate – Symptom Score -1 – PSS)

  1. Πόσες φορές είχατε το αίσθημα τον τελευταίο μήνα ότι η κύστη σας δεν αδειάζει εντελώς μετά από την ούρηση;
  2. Πόσες φορές τον τελευταίο μήνα έπρεπε να ουρήσετε για δεύτερη φορά σε λιγότερο από 2 ώρες;
  3. Πόσες φορές τον τελευταίο μήνα παρουσιάστηκε διακοπή της ούρησης και έπρεπε να ξαναρχίσετε από την αρχή;
  4. Πόσες φορές τον τελευταίο μήνα είχατε δυσκολίες να κρατήσετε τα ούρα σας, χωρίς να επισκεφθείτε αμέσως την τουαλέτα;
  5. Πόσες φορές τον τελευταίο μήνα τα ούρα δεν έβγαιναν με δυνατή πίεση;
  6. Πόσες φορές τον τελευταίο μήνα είχατε δυσκολίες να αρχίσει η ούρηση;
  7. Πόσες φορές τον τελευταίο μήνα χρειάστηκε την νύχτα να σηκωθείτε και να ουρήσετε;

Ανάπτυξη του Προστάτη

Σε ηλικία γύρω στα 20 χρόνια ο προστάτης φτάνει στο φυσιολογικό μέγεθος που είναι 4x3x2 εκατοστά, και ζυγίζει 20 γραμμάρια. Μεταξύ 20 και 40 χρόνων ο προστάτης συνήθως δεν μεγαλώνει. Μετά τα 40 ο προστάτης αρχίζει να μεγεθύνεται. Σε ηλικιωμένα άτομα μπορεί να παρουσιαστεί  καρκίνος στον προστάτη, ο οποίος πρέπει πάντα να αποκλειστεί πριν αρχίσει η θεραπεία της καλοήθους υπερπλασίας του  προστάτη. Οι εξετάσεις που γίνονται για αποκλεισμό του καρκίνου του προστάτη είναι οι εξής:

  1. Δακτυλική εξέταση.
  2. Ανάλυση αίματος για αντισώματα καρκίνου του προστάτη (P.S.A. Prostate­ specific Antigen).
  3. Ενδοσκοπική εξέταση του προστάτη με υπερήχους (Rectal Probe).
  4. Βιοψία του προστάτη, αν χρειαστεί.

Θεραπεία της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη (Όχι καρκίνου)

Φυτοθεραπεία:- Στη Γερμανία, τα φάρμακα (βότανα) από φυτά, παίζουν σπουδαίο ρόλο στη θεραπεία των ενοχλήσεων που οφείλονται σε μεγέθυνση του προστάτη. Είναι φθηνά, αποτελεσματικά και δεν έχουν παρενέργειες. Σε αρκετούς ασθενείς υπάρχει μια υποκειμενική και αντικειμενική βελτίωση των ενοχλήσεων. Υποκειμενική βελτίωση κυμαίνεται στο 60-100%, και αντικειμενική βελτίωση 0-80%. Το μέγεθος του προστάτη, όμως, δεν μικραίνει. Χρησιμοποιούνται παρασκευάσματα από κουκούτσια κολοκυθιών, τσουκνίδων κ.α. Πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν ότι η βελτίωση μπορεί να γίνει και από μόνη της, δηλαδή χωρίς φάρμακα (Placebo).

Στάδια υπερπλασίας του προστάτη (Alken)

  1. Στάδιο ερεθισμού:- Πολυούρηση, νυκτούρηση, καθυστέρηση στο να ξεκινήσει η ούρηση.
  2. Στάδιο κατακράτησης ούρων:- Εδώ υπάρχει κατακράτηση ούρων, δηλαδή δεν αδειάζει η κύστη μετά την ούρηση.
  3. Στάδιο παλινδρόμησης ούρων:- Τα ούρα πάνε πίσω στα  νεφρά (σταλώνουν) και οδηγούν σε καταστροφή των νεφρών. Τα ούρα στάζουν διαρκώς από την ουρήθρα.

Στο στάδιο Ι. ενδείκνυται η θεραπεία με φυτικά παρασκευάσματα, επίσης υπό περιορισμό στο στάδιο ΙΙ. Φυσικά ο ασθενής πρέπει να παρακολουθείται τακτικά για να γίνει χειρουργική επέμβαση αν θεωρηθεί αναγκαία.

Η θεραπεία με φυτικά παρασκευάσματα είναι χωρίς παρενέργειες και μπορούν να δοθούν για πολύ καιρό .

Φαρμακοθεραπεία:- Οι ενοχλήσεις μπορεί να προέρχονται από τους μυς του προστάτη. Υπάρχουν φάρμακα (Prazosin, Terazosin) τα οποία ελαττώνουν τις ενοχλήσεις. Μακροχρόνιες μελέτες για το θέμα αυτό δεν υπάρχουν ακόμη.

Θεραπεία με αντιανδρογόνα:- Είναι γνωστό ότι η μεγέθυνση και η λειτουργία του προστάτη εξαρτάται από τις ανδρικές ορμόνες. Τα αντιανδρογόνα δίνονται σε καρκίνο του προστάτη. Σε κλινικές μελέτες που έχουν γίνει παρατηρήθηκε μια μείωση του όγκου του προστάτη μετά από θεραπεία με αντιοιστρογόνα (φάρμακα που σταματούν τα οιστρογόνα). Και εδώ δεν υπάρχουν αρκετές μελέτες για την αξία των φαρμάκων αυτών.

Θεραπεία με αναστολέα της 5-άλφα αναγώγασης (Finasteride):- Το φάρμακο αυτό επηρεάζει το μεταβολισμό της τεστοστερόνης (ανδρικής ορμόνης) με αποτέλεσμα να μικραίνει ο προστάτης. Σε μελέτες που έχουν γίνει μετά από 12 μήνες θεραπεία, σημειώθηκε βελτίωση των ενοχλήσεων καθώς και ελάττωση του όγκου του προστάτη μέχρι και 20%. Παρ’ όλο που δεν υπάρχουν ακόμα τελικά αποτελέσματα φαίνεται ότι ασθενείς με υπερπλασία του προστάτη στο στάδιο Ι και ΙΙ  θα ευεργετηθούν από τα φάρμακα αυτά.

Χειρουργικοί τρόποι αντιμετώπισης της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη:- Εκτός από τους κλασσικούς τρόπους θεραπείας του προστάτη (διουρηθρική ή ανοικτή εγχείρηση) δοκιμάζονται τώρα και άλλες μέθοδοι.

  1. Ενδοουρηθρικοί νάρθηκες:- Είναι πλαστικά σωληνάκια που τοποθετούνται μέσα στην ουρήθρα. Τα συστήματα αυτά δεν είναι ακόμα τέλεια και δεν συστήνονται παρά σε πολύ ειδικές περιπτώσεις.
  2. Διαστολή με μπαλονάκι:- Η μέθοδος αυτή είναι παλαιά, χρησιμοποιήθηκε και πριν 200 χρόνια από το χειρούργο Philipp Physick στη Φιλαδέλφεια. Σε μελέτες που έχουν γίνει δεν σημειώθηκε καμιά βελτίωση των ενοχλήσεων.

Θεραπεία με θερμότητα:

  1. Υπερθερμία με ειδικό μηχάνημα θερμαίνεται ο προστάτης μέχρι 45 βαθμούς κελσίου.
  2. Θερμοθεραπεία πάλι με ειδικό μηχάνημα θερμαίνεται ο προστάτης πάνω από 45 βαθμούς κελσίου.

Με την πρώτη μέθοδο (υπερθερμία) παρουσιάζεται μια υποκειμενική καλυτέρευση 50-80%. Ο όγκος του προστάτη δεν γίνεται μικρότερος. Δεν υπάρχουν ακόμα μακροχρόνιες εμπειρίες.

Η δεύτερη μέθοδος (θερμοθεραπεία), οδηγεί σε νέκρωση κυττάρων μέσα στον προστάτη, με αποτέλεσμα να γίνεται λιγότερος ο όγκος του. Η φάση της κλινικής δοκιμής δεν έχει τελειώσει ακόμη.

Θεραπεία με Laser:- Χρησιμοποιούνται ακτίνες laser για να λιγοστέψει ο όγκος του προστάτη. Η μέθοδος είναι και αυτή ακόμη στην αρχή της κλινικής δοκιμής και δεν έχουμε αρκετά στοιχεία και μελέτες.

Χειρουργική θεραπεία:

  1. Διουρηθρική αφαίρεση του προστάτη:- Η μέθοδος αυτή θεωρείται σήμερα η κλασική μέθοδος θεραπείας της υπερπλασίας του προστάτη, και χρησιμοποιείται τα τελευταία 30 χρόνια. Ποσοστό βελτίωσης μέχρι 90% όλων των ασθενών.

Επιπλοκές της διουρηθρικής αφαίρεσης του προστάτη: – Οι επιπλοκές είναι πολύ χαμηλές και είναι περίπου 2% (αιμορραγίες, στένωση της ουρήθρας). Περισσότερες επιπλοκές παρατηρούνται όταν ο όγκος του προστάτη που θα αφαιρεθεί είναι περισσότερο από 45γρ. Ο χρόνος της επέμβασης ξεπερνά τα 90 λεπτά και φυσικά η ηλικία του ασθενούς δεν πρέπει να είναι πέρα των 80 χρόνων.

  1. Ανοικτή προστατεκτομή:- Ανοικτή χειρουργική επέμβαση αφαίρεσης του αδενώματος του προστάτη.
  2. Διουρηθρική τομή του προστάτη:- Όταν ο προστάτης έχει όγκο λιγότερο από 20 γρ. χρησιμοποιείται η διουρηθρική τομή του προστάτη με πολύ λίγες επιπλοκές.

ΣΥΝΟΨΗ

Η διουρηθρική  αφαίρεση  του  αδενώματος  του  προστάτη  είναι  μια αποτελεσματική μέθοδος με πολύ λίγο κίνδυνο. Μέχρι σήμερα δεν φαίνεται να μπορεί καμιά άλλη μέθοδος να ανταγωνιστεί τη διουρηθρική αφαίρεση του αδενώματος του προστάτη με τόσο καλά και εμπεριστατωμένα αποτελέσματα. Η χειρουργική αφαίρεση του αδενώματος δεν αποκλείει την ανάπτυξη του καρκίνου, μια και ο προστάτης παραμένει, γι’ αυτό συστήνεται ο περιοδικός έλεγχος.

ΠΡΟΒΟΛΗ ΟΛΩΝ